Główne związki, ich właściwości i zastosowanie
Kora młoda, gładka i nie popękana, najlepiej zdjęta na wiosnę, z kilkuletnich gałązek o grubości 2 mm, suszona w temperaturze do 40° C. Ma garbnikowy zapach i gorzki, bardzo ściągający smak. Surowiec, obok innych składników, zwłaszcza soli mineralnych, jak wapń, gorycze i inne związki, zawiera przeciętnie od 10-15% garbników, a działa bardzo silnie ściągająco, przeciwzapalnie, uspokajająco i krwiotamująco.
Odwar kory dębu stosuje się w przewlekłym nieżycie jelit, żołądka, przy biegunkach, zatruciach, przy krwawieniach wewnętrznych, a także przy zbyt obfitej menstruacji. Odwar sporządza się zalewając od 1-2 łyżeczek rozdrobnionej kory jedną szklanką zimnej wody. Pozostawić dla maceracji na kilka godzin, następnie zagotować, ostudzić, przecedzić i pić 2 razy dziennie (zbyt duże dawki mogą wywołać wymioty).
Słaby roztwór kory dębu (1 łyżkę kory zalać 1 litrem wody, gotować 30 minut, przy końcu dodać ewentualnie rumianku); stosuje się do irygacji przy guzach krwawniczych odbytnicy i przy upławach. Odwar, pół na pół kory dębu i pięciornika (łyżka na szklankę wody) stosuje się do płukania ust przy luźnych zębach, chorych dziąsłach, a także jako dodatek do kąpieli przy skrofulozie i krzywicy, zwłaszcza u dzieci. Kora dębu jest także cennym surowcem w przemyśle garbarskim.
Z żołędzi (dębionek) sporządza się pożywną, doskonale wzmacniającą kawę dla rekonwalescentów, zwłaszcza dla dzieci słabych, bladych, niedokrwistych, cierpiących na angielską chorobę i nerwowych (niewskazane dla skłonnych do obstrukcji).
Sporządzanie kawy: późną jesienią zebrać żołędzie, wsypać do naczynia i zalać wrzątkiem na 24 godziny, mieszając od czasu do czasu. Nadpsute i niedojrzałe owoce, pływające po powierzchni, odrzucić, zaś zdrowe wyjąć, częściowo wysuszyć w piekarniku, wyłuszczyć z łupiny. Pozbawione w ten sposób goryczy dębionki drobno pokrajać, dosuszyć i przechować w suchym miejscu. Przed użyciem, jak ziarna prawdziwej kawy, zrumienić w piekarniku, w moździerzu utłuc na mączkę (przechowywać w naczyniu szczelnie zamkniętym, bo pleśnieje). Wziąć 1 łyżeczkę mączki na małą filiżankę, zagotować, odstawić pod przykryciem do naciągnięcia, przecedzić, dodać cukru, kakao lub czekolady. Otrzymana kawa spełnia zadania odżywcze zachowując właściwości lecznicze.
